ତ୍ରିଭୁଜ ଏବଂ ଖଣ୍ଡବିଦ୍ୟା ନିୟମ !

This article was originally translated from the article “Triangles and Particle Physics“. The latter has been slightly edited but this one hasn’t been.

For attractive and intended rendering one should read Odia [Oriya] script articles on Internet-Explorer browser, I read them well on ver-7.

Also for linking purpose try short-links of the articles (short-link: http://wp.me/p1wdOw-1bc), as word-press won’t do it for this type of articles, written in other languages.

For the interested reader; in this article, ~ 1582 Odia words, English original linked, was: 1235, ~ 8 hrs to translate 1600 words, 200 words an hour, 3.33 words a minute, that’s 18 second a word, once the idea is available.

Compare to the rate of 1 word in 3 second** when the idea is being formulated in the mind, through English, I am 6 times slower in writing an article in my mother-tongue Odia, even if the idea is available.

The process of transliteration wouldn’t waste so much time, given you simply write at the speed of English type, and the internet is fast enough to show the intended word in target language, the corrections are also quite quite fast.

**The rate at which I write Physics articles in English directly from head, is 3 seconds for a word, as computed by me a few days ago.

ତ୍ରିଭୁଜ ଏବଂ ଖଣ୍ଡବିଦ୍ୟା ନିୟମ  {linked English article}

ଅଭିଲେଖ-ବନ୍ଧକ; ମନମୋହନ ଦାଶ୍

ବସ୍ତୁ ବିଦ୍ୟା ବା ଫିଜିକ୍ସ ଆମର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଜାମିତିକ ଜ୍ଞାନ ର ସଂଶୋଧନ ର ଏକ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଅଟେ !

ଆମେ ସର୍ବଦା ଏ ଚେଷ୍ଟା ରେ ସଫଳ ରହି ଆସିଛେ !

କ୍ଷୁଦ୍ର-ଖଣ୍ଡ ବା କ୍ଷୁଦ୍ରକଣ ବିଦ୍ୟା (particle physics) କ୍ଷୁଦ୍ର କଣିକା ମାନ ନ୍କର ଆଚରଣ-ବିଶିଷ୍ଟତା ର ମାତ୍ର ପଠନ-ବିଦ୍ଧି ଅଟେ, ଯେଉଁ ସ୍ଥଳେ ଏହି କ୍ଷୁଦ୍ର ଖଣ୍ଡ ବା କଣ ଗୁଡିକ ଫେଜ୍-କ୍ଷେତ୍ର (phase space) କୁହାଯାଉଥିବା ସ୍ଥାନ-ବିରାମ ରେ କୋଣ ରୁପରେ ପ୍ରକଟ ହୁଅନ୍ତି !

ସୁତରାଂ ଆମେ ଯେବେ ନବୀନ କ୍ଷୁଦ୍ରଖଣ୍ଡ ଗୁଡିକୁ ଠାବ କରିଥାଉ ଯଥା ହିଗ୍ସ ଅଥବା ବି’ଜ୍-ଅଫ୍-ଏସ୍ ରିଜୋନାନ୍ସ (Higgs Boson କିଂବା B’s of S Resonance), ଆମେ ନୁତନ କୋଣ-ସ୍ଥଳ ମାନନ୍କୁ ଠାବ କରିଥାଉ ଯାହା ଆମ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ରେ ସମ୍ଭବ ଥାଇ ପାରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଆମ ଜ୍ଞାତସାର ରେ ଆସି  ନଥାନ୍ତି, କିଂବା ଆମେ ସେମାନନ୍କୁ ବିଦ୍ଧି-ଅନୁମୋଦିତ କରିଥାଉଁ ଏବଂ ସେମାନନ୍କର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବାସ୍ତବିକତା କୁ ସତ୍ୟପ୍ରମାଣ ବୋଲି ଉପଲବ୍ଧ କରିଥାଉଁ, ଏବଂ ଏହା ଦ୍ବାରା ସେଗୁଡିକ ଆମର ଜ୍ୟାମିତି ର ଜ୍ଞାନ-ଧାରଣା କୁ ବଦଳାଇ ଦେଇ ଥାନ୍ତି, କାରଣ ସେଗୁଡିକ ଆମକୁ କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଭାବରେ ସଠିକ-ଗାମୀ ବିଦ୍ଧି ପ୍ରଦାନ କରି ଥାନ୍ତି ଦେଖିବା-ପରଖିବା ପାଇଁ ଯେ; ଯାହା ୟୁକ୍ଲିଡ୍ ଜାଣି  ଥିଲେ ତାହା ସେହିମତ-ପ୍ରମାଣିତ ହେବ କି ନାହିଁ ?

ଆମେ ୟୁକ୍ଲିଡ୍ ନ୍କ ଠାରୁ ଅଧିକ ଜାଣି ତ ପାରିବା ମାତ୍ର କେବେ ମଧ୍ୟ କମ୍ ନୁହେଁ, ଏ ପରି ସ୍ଥଳେ ଆମେ କହି ପାରିବା ଯେ ୟୁ-କ୍ଲିଡ୍ ବିଜ୍ଞାନ-ସମ୍ମତ* ସଠିକ୍ ଥିଲେ ! ବିଜ୍ଞାନ ରେ ଆମେ ସର୍ବଦା ଜ୍ଞାନଯୁକ୍ତ ହୋଇଚାଲନ୍ତି, କାରଣ ବିଜ୍ଞାନ ଦ୍ବାରା ଜ୍ଞାନ ସଂଶୋଧିତ ହୋଇ ଥାଏ !

ଖଣ୍ଡ-ବିଦ୍ୟା ନିୟମ ଗୁଡିକ ସତ୍ୟ ହେବାର ଅର୍ଥ ହେଲା ୟୁକ୍ଲିଡ୍ ନ୍କ ତ୍ରିକୋଣୋମିତି ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ରୁପରେ ସଠିକ୍ ତା ସହିତ ଆହୁରି କିଛି ନୁତନ ସଂଶୋଦ୍ଧିତ ନିୟମ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ! କମ୍ପାସ୍ ର ଧାର ଯାହାକୁ ଜ୍ୟାମିତି-ବାକ୍ସ କୁ ବନେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତୀ (ବ୍ୟକ୍ତି) ଜଣକ ସଠିକ୍ ରୁପରେ ବନାଈ ପାରି ନ ଥାଏ, ଖଣ୍ଡବିଦ୍ୟା ନିୟମ ର ଗୁହି ଏବଂ ହେଇଜେନ୍ବର୍ଗ-ଅନିଶ୍ଚୟତା କୁ ଲୁଚାଇ ରଖି ଥାଏ !

ଏ ନିୟମ ଏବଂ ଗୁହି ବା ଅନିଶ୍ଚୟତା ଗୁଡିକ ଦୂରବୀକ୍ଷକ ସହଭାଗିତା ରେ ସିଧା-ସଳଖ ଜ୍ଞାତ ହେବା ସମ୍ଭବ ନ ଥାଏ ! କିନ୍ତୁ ଦୁରବୀକ୍ଷକ ଯେ କିରଣ-ଆଲୋକବିଦ୍ୟା** (ray optics) ଜ୍ୟାମିତି କୁ ଶ୍ରେୟଷ୍କର-ସଠିକତା ରେ ପଠନ ପାଇଁ ଏକ ମାର୍ଗ ନିଦେଶ କରିଥାଇ ପାରେ, କିବଳ-ଯଦି ୟୁ-କ୍ଲିଡ୍ ପ୍ରଦତ୍ତ କୌଣସି ନିୟମ କାମ ନ କରି ପାରି ଥାଏ !

କିନ୍ତୁ ଏ ପରି ହିଁ ହୋଇଛି, ୟୁକ୍ଲିଡ୍ ନ୍କ କିଛି ନିୟମ ର ପରିସର ର ଜ୍ୟାମିତିକ କଟକଣା ଯୋଗୁଁ ! ତେଣୁ ଆମେ ସୋପାନଭିତ୍ତୀକତା ରେ ୟୁ-କ୍ଲିଡ୍ କିପରି ସଠିକ୍ ନୁହନ୍ତି ତାହା ଜାଣି ପାରିଲେ !

{** ଏ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଯେ ତରଂଗ-ଆଲୋକବିଦ୍ୟା ବା wave-optics?}
{* ବିଜ୍ଞାନ ସର୍ବଦା  ଜ୍ଞାନ କୁ କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ହିଁ କରି ଥାଏ, କେବେ ଜ୍ଞାନ କୁ କ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ କରି ନ ଥାଏ !}

ପ୍ରଥମତଃ ସେ (ୟୁ-କ୍ଲିଡ୍) ଏକ ଆଇନ୍-ଷ୍ଟେଇନିଆନ୍ ବିଦ୍ଧି ରେ ଏବଂ ତା ପରେ ଏକ ସ୍ରୋଡିଂଜର୍ ବିଦ୍ଧି ରେ ସଠିକ୍ ନ ଥିଲେ !

ଆମର ବିଶ୍ବ ର ଭୌତିକ ସଂରଚନା ରେ ଅନେକ ଅଖାପ କିଂବା ଅଣ-ସଂବନ୍ଧି ଅମେଳ ଦୃଶ ହେଲେ ଯାହା ଭୌତିକ ପ୍ରବୃତ୍ତୀ ର ରହସ୍ୟପୁର୍ଣ୍ଣ ଚରିତ୍ରବତ୍ତା କୁ ସୁଚାଉ ଥିଲେ, ଯଥା ଘନ-ଶରୀର ପ୍ରଭା-ବ୍ୟାପକତା (black-body spectrum) ! ଏହି ପ୍ରଭା-ବ୍ୟାପକତା ରେ ନିମ୍ନ ଶକ୍ତୀ ସ୍ତର ର ଅବସ୍ଥାନ କରିବା ସୁଚାଏ ଯେ ସେଥିରେ କଣିକାଖଣ୍ଡ ପ୍ରବୃତ୍ତୀ ଥାଏ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ଶକ୍ତୀ ସ୍ତର ର ଅବସ୍ଥାନ କରିବାସୁଚାଏ ଯେ ସେଥିରେ ତରଂଗ ବା ଅନେକର୍ଣ୍ଣ-କଣିକାଖଣ୍ଡ ପ୍ରବୃତ୍ତୀ ଥାଏ !

ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ-ସତ୍ତା ଅର୍ଥ ରେ ଏ ସବୁ ରେ ତରଂଗ-କଣିକାଖଣ୍ଡ ପ୍ରବୃତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାନ କରେ !

ଏ ସମସ୍ତ ଜ୍ଞାନ “ସଠିକତା ର ଅଭାବ” ମଧ୍ୟ ରେ ଲୁଚି ରହି ଥିଲା, ଠିକ୍ ଏପରି ଏକ ମହାନତା, ଯେମିତିକି “ତୁମର ଯୋତା” ! ଯୋତା-ପ୍ରବନ୍ଧକ ର ବିଦ୍ଧି-ନିଦେଶ କୁ ପବିତ୍ର-ସଂକେତ ମନେ କରିବା କୁ ମନା କରିଦେବା ଦ୍ବାରା ବସ୍ତୁ-ବିଦ୍ ମାନେ ଅନାଦୃତ ବିଧୌତ-ମୁଣି ହେଇ ଗଲେ ନାଃହିଂ ବରଂଚ ଏହା ଦ୍ବାରା ସେମାନେ ନବକଳ୍ପିତ ଜ୍ଞାନ ର ସମ୍ଭାଷଣ କୁ ଆଦୃତ କରାଇଲେ !

ତଥା ତୁମେ ସୁରକ୍ଷିତ ମଣି କହି ପାରିବ ଯେ ସମସ୍ତ ଖଣ୍ଡଚଳ ନିୟମ ଏବଂ ସାଧାରଣ-ଆପେକ୍ଷିକତା ତଥା ନିର୍ଦିଷ୍ଟ ଆପେକ୍ଷିକତା ର ଦୁନିଆ ଯୋତା ର ଧାର ମଧ୍ୟ ରେ ଲୁଚ୍ଚାୟିତ ଥିଲା.

ଫେଜ୍-କ୍ଷେତ୍ର କଣ?

ଏହା କିପରି ଯେ ନିର୍ଦିଷ୍ଟ ଆପେକ୍ଷିକତା କୌଣସି ଛୋଟିଆ-କୋଣ ମଧ୍ୟ ରେ ଲୁକ୍କାୟିତ ଥିଲା?

ପ୍ରଥମେ ଚାଲ ଫେଜ୍ କ୍ଷେତ୍ର ବିଷୟ ରେ କଥା ହେବା ! ଫେଜ୍ କ୍ଷେତ୍ର ର ଆକ୍ଷରିକ ଅର୍ଥ ହୁଏ ” କୌଣସି କୋଣ ର କ୍ଷେତ୍ର” ! କୋଣ ସର୍ବଦା ଅଂଗୁଷ୍ଠୀ ସହ ସାମ୍ୟତା ରକ୍ଷା କରେ, ଅଂଗୁଷ୍ଠୀ ପ୍ରଭାମୟୀ (angel?) ମାନଂକ ସହ ବି ? ଫେଜ୍ ର ଅର୍ଥ କୋଣ , କିନ୍ତୁ କେଉଁ କୋଣ? ସେହି କୋଣ ଯାହା ଆମକୁ ବେଗଫଳ (momentum) ର ଦିଗ କୁ ସୁଚାଇ ଥାଏ !

ଏବଂ ବେଗଫଳ ର ପରିମାଣ ସିଧା-ସଳଖ ଭାବେ ଶକ୍ତି-ଫଳ (energy) ସହ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ! ସେଥି ପାଇଁ ଆମେ ବେଗଫଳ ଓ ଶକ୍ତି-ଫଳ ର ପରିମାଣ/ମାତ୍ରା ଜାଣୁଁ ! ସେହି ପ୍ରତ୍ୟେକ କଣିକା-ଖଣ୍ଡ ପାଇଁ ଯାହା କୌଣସିଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥାଆନ୍ତି, ଗୋଟିଏ {ଶକ୍ତିଫଳ, ବେଗଫଳ} ଥାଏ ଯାହା ସନୁ-ଦାୟ 4 ଟି ପରିମାଣ ଅଟନ୍ତି !

ତେଣୁ ଯଦି ଆମେ ଏହି 4 ଟି  ପରିମାଣ କୁ ସୁଚାନ୍ତି, ପ୍ରତ୍ୟେକ କଣିକା-ଖଣ୍ଡ ପାଇଁ, ତେବେ ଆମ ପାଖରେ ଉପଲବ୍ଧ  ହୁଏ ତାହା, ଯାହାକୁ ଫେଜ୍-କ୍ଷେତ୍ର କୁହାଯାଏ ! ଶକ୍ତିଫଳ ଓ ବେଗଫଳ ର ସମପରିମାଣମିକ (conservation) ନିୟମ ଆଧାର ରେ ଆମେ ଜାଣିଥାଉଁ କେଉଁ କଣିକାଖଣ୍ଡ କେଉଁ କଣିକା ଖଣ୍ଡ କୁ ଜନ୍ମାଇଲା ଏବଂ କିଏ କାହାକୁ ନୁହେଁ !

ତେଣୁ ଆମେ ଜାଣିଥାଉଁ ବିଭିର୍ଣ୍ଣ କଣିକା-ଖଣ୍ଡ ମାନନ୍କର ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟ କୁ ଶାଖାବିଭାଜନ (branching), ବା, ଚରଣ-ବୃକ୍ଷ  (ଟୋପୋ-ଗ୍ରାଫି, topography) !

ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୁପ {<ଅ> >>  <ବ> + <କ/ସ/ଚ>} ଏକ ଚରଣ-ବୃକ୍ଷ ବା (ଟୋପୋ-ଗ୍ରାଫି, topography) ଅଟେ !

ଯେହେତୁ, ଅଧିକନ୍ତୁ ସ୍ଥଳେ, <ବ> ଯାଇ ପାରେ <ଦ> କୁ ଏବଂ <ଇ> କୁ ଏବଂ ସେହିମତ ଅନ୍ୟାନ, ସେଥିପାଇଁ <ଇ> ର ଜ୍ଞାନସାର କୁ ପାଇବାକୁ ହେଲେ <ଅ> , <ବ>, <କ/ସ/ଚ> ଏବଂ <ଦ>’ ର ପାଇବାକୁ ହେବ !

ତାହେଲେ ଫେଜ୍-କ୍ଷେତ୍ର ହୁଏ ସମସ୍ତ/ମୋଟ୍ {ଶକ୍ତିଫଳ, ବେଗଫଳ, କୋଣଫଳ, … } ଆଦି ତଥ୍ୟ, ପ୍ରତ୍ୟେକ କଣିକା-ଖଣ୍ଡ ଗୁଡିକ ର ଏକ-ଜଣ-ଖଣ୍ଡ ରେ ବା ଅନେକ-ସମୁହ ରେ ! ତା ମାନେ <ଅ> କଣିକା-ଖଣ୍ଡ ର ଚଳ-ପ୍ରକ୍ରିୟା <ଇ>  କଣିକା-ଖଣ୍ଡ ର ଚଳ-ପ୍ରକ୍ରିୟା ସହ କିଛି କୋଣଫଳ ସୃଷ୍ଟି କରିବ !

ସେଥିପାଇଁ କଣିକା-ଖଣ୍ଡ <ଅ>, <ବ>, <କ/ସ/ଚ>, <ଦ> ଏବଂ <ଇ> ଆଦି ଫେଜ୍ କ୍ଷେତ୍ର ରେ କୋଣଫଳ {angle} ବୋଲି କୁହାଯାଏ {ବା କୁହାଯାଇ ପାରିବ} ! କଣିକା-ଖଣ୍ଡ ଗୁଡିକ ଫେଜ୍-କ୍ଷେତ୍ର ରେ କୋଣଫଳ ହେବା ସହ ଅଳ୍ପଚଳନ-ସମୀକରଣ (differential equation) ର ସମାଧାନ ମଧ୍ୟ ହୋଇ ଥାନ୍ତି !

ଅର୍ଥାତ୍ କୋଣଫଳ ଗୁଡିକ ଅଳ୍ପଚଳନ-ସମୀକରଣ ରୁ ସ୍ଥିରିକୃତ  ହୋଇ ଥାନ୍ତି  ! ଯେହେତୁ କୋଣଫଳ ଗୁଡିକ ବାହୁ ମାନନ୍କର ଭଗ୍ନାଂଶ ହୋଇ ଥାନ୍ତି, ସେଗୁଡିକ ଅଳ୍ପଚଳନ ବା ଅଳ୍ପ-ଛିଟ୍କା ଅଟନ୍ତି, ଗତିଫଳ ଏବଂ ବେଗଫଳ ଆଦି ମଧ୍ୟ ସେୟା ହୋଇ ଥାନ୍ତି !

ଯଦି ତୁମେ ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା କୁ ଜାଣିଛ ଯାହାକୁ ପ୍ରକାଶ-ଘୁଂଚା (aberration) କୁହାଯାଇ ପାରେ ତେବେ ତୁମେ ବୁଝିଥିବ ଯେ ଏହା ଏକ ନିର୍ଦିଷ୍ଟ-ଆପେକ୍ଷିକ-ପ୍ରଭାବ ଅଟେ !

ଗତିଫଳ(speed) ର ପ୍ରଥମ ସ୍ତର/କ୍ଷମସଂଖ୍ୟା*, v = tan (θ) ରେ, ଯେଉଁଠି θ ହେଉଛି କୋଣ-ଫଳ, ଛିଟ୍କା-ଫଳ ବା ଆଲୋକ-ଘୁଂଚା, ଏକ ସ୍ବଳ୍ପ-ଚଳ ଲୟ-ବିନ୍ଦୁ ଟି ବହୁ-ସ୍ବଳ୍ପ ଛିଟ୍କା କ୍ରିୟାନ୍ବିତ କରେ କିନ୍ତୁ ୟାହାକୁ ରଶ୍ମିବିକ ଯନ୍ତ (Radar) ବା ଅନ୍ୟ  କମ୍ପନବିକ ଯନ୍ତ (frequency device) ଦ୍ବାରା ଜାଣି ହୁଏ !

{* order, power, exponent}
କୋଣିୟ ଛିଟ୍-କା ଘଟେ ଯେହେତୁ ଆମେ ସିତାରା-ପ୍ରକାଶ ଅନୁସମ୍ବଂଦ୍ଧି ଚଳ-ଶୀଳ ହୋଇ ଥାଉ !

ତେଣୁ ଯଦି ଆମେ ଭାବୁ ଯେ ସିତାରା ବା ସୁଧିର-ମଣ୍ଡଳ କେଉଁଠାରେ ଅବସ୍ଥୁତ ତାହା ସେଠାରୁ ସ୍ବଳ୍ପ ପ୍ରଭେଦ ର କୋଣ ଫଳ ରେ ଥାଇପାରେ, ଆମେ ସୁଧିର-ମଣ୍ଡଳ ଅନୁସମ୍ବଂଦ୍ଧି କେତେ ବେଗ ରେ ଚଳ-ଶିଳ ତା ଉପରେ ନିର୍-ଭର କରି !

ଆମେ ଏହି ସତ୍ୟ-ପ୍ରକ୍ରିୟା କୁ ବୁଝି ନ ଥିଲେ ଯେ ଲୟ-ବିନ୍ଦୁ ଗୁଡିକର କୋଣୀୟ ଅବସ୍ଥିତି ରେ ସାମାନ୍ୟ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଘଟିଥାଏ, ଯେ ପର୍ଯ୍-ନ୍ତ ଆମେ ଅଧିକ-ବେଗୀ କଣ-ଖଣ୍ଡ ଅଥବା ଓ-ଖଣ୍ଡ (photon) ମାନଂକୁ ଜ୍ଞାତ କରି ନ ଥିଲେ, ଏ ଗୁଡିକର କମ୍ପନ-ଫଳ ୟା ଶକ୍ତିଫଳଘୁଂଚା ଆମକୁ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା ବିଷୟ ରେ ଅବଗତ କରାଇଲେ !

ଓ-ଖଣ୍ଡ ଗୁଡିକ ର ଅତିବେଗ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ହେବା ଅତି-ଛିଟ୍-କା କୁ ସୁଚାଇ ଥାଏ ଏବଂ ଏ-ହା ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ର ଆପେକ୍ଷିକ ନିୟମ ମଧ୍ୟ କୁ ରଚନାକୃତ ଅଟେ ! ଏହା ସେଥିପାଇଁ ସିଧା-ସଳଖ ଭାବରେ ଆଲୋକ ର (ଡୋପ୍ପଲର୍, Doppler) ପ୍ରଭାବ ବା ଡୋପ୍ପଲର୍-ଘୁଂଚା ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ !

ଆଲୋକ ର ଡୋପ୍ପଲର୍ ପ୍ରଭାବ, ରଶ୍ମିଘୁଂଚା ବା ଆବେରେଶନ୍ ଅଥବା ଅଳ୍ପରଶ୍ମି ଘଟଣା-ପ୍ରକ୍ରିୟା କୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରି ଥାଏ କିଂବା ଅନ୍ୟ ଭାଷା ରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ନିର୍ଦିଷ୍ଟ ଆପେକ୍ଷିକତା ସାମାନ୍ୟ କୋଣ-ସ୍ଥଳ ମଧ୍ୟ ରେ ଲୁଚ୍ଚାୟିତ ଥିଲା ! ଏହା ସାଧାରଣ ଆପେକ୍ଷିକତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ କ୍ରିୟାଶୀଳ ଅଟେ, ସାଧାରଣ ଆପେକ୍ଷିକତା = ନିର୍ଦିଷ୍ଟ-ଆପେକ୍ଷିକତା ତଥା ନିର୍ଦିଷ୍ଟ-ଆପେକ୍ଷିକତା ର ସଂରଚନା-ଶକ୍ତି-ସମଷ୍ଟି ସଂପ୍ରସାରଣ !

ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା ଯେଉଁ ବେଗଫଳ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ଥାଏ ଆପେକ୍ଷିକ ପ୍ରଭାବ ଗୁଡିକ ସ୍ଥଳ-ବିଶେଷ ରେ କେତେ ଆବଶ୍ୟକ ଅଟନ୍ତି, ତାହା ସମାନ ରୁପରେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବସ୍ତୁତ୍ବ ବା ସେହି ସ୍ଥାନ ର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ-କ୍ଷେତ୍ର ଯେଉଁଠାରେ ବସ୍ତୁ ଗୁଡିକ ପରିଲକ୍ଷିତ କରାଯାଏ !  କାରଣ ଆଇନ୍-ଷ୍ଟେଇନ୍ ନ୍କ ବୁଝିବା ଅନୁଯାୟୀ ଚଳ-ଶକ୍ତି (kinematic energy or motion energy) ଓ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ** ମଧ୍ୟ ରେ  କୌଣସି ପ୍ରଭେଦ ନ ଥାଏ !

ଆଇନ୍-ଷ୍ଟେଇନ୍ >> “ବସ୍ତୁତ୍ବ ଏବଂ ଗତି ଉଭୟ ଶକ୍ତିଫଳ ର ସମତ୍ବପରିମାଣ {ସମପରିମାଣ ନୁହଁ} ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଅଟନ୍ତି” !

{** ସଂରଚନା ଜନିତ ଶକ୍ତି ସମଷ୍ଟି, ବସ୍ତୁତ୍ବ, potential energy due to mass} !

ଏହାର ଅର୍ଥ ହୁଏ ଏକ କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ବେଗଶିଳ ଯାନ ରେ ବସିବା ଦ୍ବାରା ଆମର ବସ୍ତୁତ୍ବ ତଥା ଓଜନ ବଢିଥାଏ ! ସମୟ-ହାର-ଅର୍ଥରେ  ବେଗଫଳହାର {acceleration, ତ୍ବରଣ, ତ୍ବରାନିକତା } ଏବଂ ବସ୍ତୁତ୍ବବିକତା {gravity} ସମତ୍ବ-ପରିମାଣ {equivalent} ଅଟନ୍ତି !

{ସମତ୍ବ ପରିମାଣ ଏବଂ ସମପରିମାଣ ସ୍ଥଳ-ବିଶେଷ ରେ ଅଲଗା ବିଚାର ଅଟନ୍ତି}

ଏହା ଏକ ସର୍ବଭିତ୍ତୀକ ନିୟମ ରୁ ଆଣିତ ଯେ ଗତିନିକ ଶକ୍ତିସମଷ୍ଟି ଓ ସଂରଚନା ଶକ୍ତି-ସମଷ୍ଟି ସର୍ବଦା ଏକଈ ବସ୍ତୁବିକ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିଥାନ୍ତି ଯଦ୍ୟପୀ ସେମାନେ ଗାଣିତିକ ସମରୁପତାଯୁକ୍ତ ହୋଇ ନ ଥାନ୍ତି ! ଏହାକୁ ମୁଁ ଅନେକ ଗଭୀରତା ରେ ନିଜର କିଛି ଅଭିଲେଖ-ପ୍ରବନ୍ଧ ଜରିଆରେ ଯୁକ୍ତି-ଗ୍ରହିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି ଏବଂ ସତକୁସତ ବସ୍ତୁବିଦ୍ୟା ର ପ୍ରଥାନିକ ତଥା ପ୍ରାଥମିକ ନିୟମ ରୁ ସ୍ବାଧୀନ ଭାବରେ ଯୁକ୍ତିସିଦ୍ଧ କରିଛି !

ଏହାର  ଆକ୍ଷରିକ ଅର୍ଥ ହେଲା  ଏହି  ଆଇନ୍ ବା ନିୟମ *** ଗୁଡିକ କିବଳ ମାତ୍ର ଜୋତାଧାର କୋଣ କିମ୍ବା ସେଥିରୁ ଅଳ୍ପ-ବିକ କୋଣ ମଧ୍ୟ ରେ ମହଜୁଦ୍ ଥା-ଆ-ନ୍ତି ! ସତକୁସତ ମୁଁ ଅତୀତ ରେ ବହୁ ଦମ୍ଭ ର ସହିତ କହିଛି ଯେ  “ଗ୍ରାଭିଟି ଏକ ମି.ମି. ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଭାବ ” {ଅତି କମ ରେ, ଏବଂ ” ମାଟି ହାଣ୍ଡି = earth” ର ସତହ ଉପରିସ୍ଥ }, ସେଥିପାଇଁ  ଜୋତା-ଧାର ମଧ୍ୟରେ ଗ୍ରାଭିଟି ପ୍ରଭାବ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ଲୁକ୍କାୟିତ ଥଆନ୍ତି ! ଯଦି ତୁମେ ଭାବୁଥାଅ କି ଆଇନ୍-ଷ୍ଟେଇନ୍ କିଛି ନଇଁ ପଡି ଜୋତା ର ଡୋର ଠିକ୍ କରିଲା ସମୟ ରେ କଣ କରୁଥିଲେ, ତା ହେଲେ ସେ ଏୟା ହିଁ ଭାବୁଥିଲେ  !!

{ *** ନିୟମ ଏବଂ ନିଆଁ ସମାନ ଶବ୍ଦ ଅଟନ୍ତି, ସେଥିପାଇଁ ହିନ୍ଦୁ ରୀତି ଅନୁସାରେ ନିଆଁ ଆଗରେ ଅନୁବନ୍ଧିତ ହେବା ପଡି  ଥାଏ }

ସେ  ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ଗ୍ରାଭିଟନ୍ {graviton, ବସ୍ତୁତ୍ବଧ୍ବନିଖଣ୍ଡ } କୁ ଅନ୍ବେଷା କରୁ ନ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲେ କିପରି ଏହି ଆକର୍ଷଣ ଟି ଏତେ କ୍ଷୀଣ ହେବା ସତ୍ବେ ସର୍ବମୟ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ! ଅବଶ୍ୟ ଏହା ସେଓ ତଳକୁ ଗମନ କରିବା ସଦୃଶ, ତୁମେ ଏକ କାହାଣୀ ବନାଈ ପାରିବ, ମୁଁ ମଧ୍ୟ ବନେଇ ପାରେ !

ଏହି ତଥ୍ୟ ଯେ ଗ୍ରାଭିଟି ନିଶ୍ଚୟ ମି.ମି. ପରିସୀମା ର ଦିଗ-ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ (dimension) ମାନଂକ ମଧ୍ୟ ରେ ଲୁଚ୍ଚାୟିତ ଥିବ, ଯାହା କି ଜୋତା-ଧାର ର ପରିସୀମା ଅଟେ ସାଧାରଣ ଆପେକ୍ଷିକତା’ର ବୋଦ୍ଧଗମ୍ମତା କୁ ଆଗେଇ ନେଇ ଥାଇ ପାରେ, କାରଣ ତାଆଁକୁ (ଆଇନ୍-ଷ୍ଟେଇନ୍ ନ୍କୁ) ନୁହେଁ-ୟୁକ୍ଲିଡିୟାନ୍ ଜାମୀତିକ ନିୟମ ଗୁଡିକୁ ପଠନ କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା ଯାହା ସାର-ଭିତ୍ତୀକ ଭାବରେ ୟୁକ୍ଲୀଡ୍ ନ୍କ ସେହି ସାମାନ୍ୟ ବସ୍ତୁଲୟବିନ୍ଦୁ ଗୁଡିକୁ ନିପଟାଉ ଥିଲା ଯେଉଁ ଗୁଡିକ ବାସ୍ତବିକତା ସହିତରେ ଖାପ୍ ଆସୁ ନ ଥିଲେ !

ଏବଂ ସେ ସେଥିରେ ସଫଳ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ ! ତାଂକ ଦ୍ବାରା ଆବିଷ୍କୃତ ନିୟମସମୁହ* ଫଳଦାୟୀ ଥିଲା ଏବଂ  ଭୌତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯଥା “ମଂକିରାୟ** ର ପେରିହିଲିଆନ*** ବ୍ୟତିକ୍ରମ” କୁ ସହଜ ରେ ଯୁକ୍ତି-ଗ୍ରହିତ କରାଇ ପାରିଥିଲା  !

{** ମର୍କଟରାୟ ବା ହନୁରାୟ ଗ୍ରହ: mercury, ବୁଧ ?   }

{*** ପେରିହିଲିଆନ, ପୁର୍ଣ୍ଣ-ସୁରଜ୍, ବା ସୁରଜ୍ ଠାରୁ  ପୁର୍ଣ୍ଣ ଦୁରତ୍ବ, ଅର୍ଥାତ୍  ସେମାଇ-ମେଜର୍ ଅକ୍ଷ, ବାସ୍ତବିକତା ରେ ଏଥିରୁ ନଗନ୍ୟ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଘଟିଥାଏ, ଯାହା କାଳ ବିଶେଷ ରେ ମହତ୍ବପୁର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଥାଏ, ପେରୀ, ପୁର, ପୁରେ ପୁରୀ, ପୁର୍ଣ୍ଣ ବା ଓର୍ଣ୍ଣ ଶବ୍ଦ ରୁ ଆସିଥାଏ, ହେଲିଓଂ ବା ହିଲିଆନ୍ ହିଲ୍-ଅଗ୍ନି ଅର୍ଥାତ୍  ହଲୁଥିବା ନିଆଁ/ନିୟମ/ଆଇନ୍ =  ସୁରଃ/ସୁରଜ୍ ରୁ ଆସିଥାଏ, ହିଲ୍ ହିନ୍ଦୀ ରେ ହଲିବା ବା ବୁଲିବା ଏବଂ ଇଂରାଜୀ ରେ ପର୍ବତ ଶବ୍ଦ ସହ ସଂଶ୍ଲିଷ୍ଟ , ସେଥିପାଇଁ ପର୍ବତ ବା  ହିଲ୍  ସୂର୍ଜ୍ଞା/ସୁର୍ଜ୍ୟର ନିୟମ ହୋଇ ଥାଏ, ନିୟମଗିରି ଏହି ଉକ୍ତି କୁ ମାତ୍ର ବହନ କରେ, ଗିରି ଶବ୍ଦ ର ଅର୍ଥ ନିୟମ, ଭାରତୀୟ ଭାଷା ସମୁହ ରେ: ଦାଦାଗିରି, ଗାନ୍ଧିଗିରି ଏବଂ ଜାପାନୀଜ୍ ରେ ମଧ୍ୟ: ଗିରିଆନେ ଅର୍ଥାତ୍ ଗିରି-ଆନେବେସାନ୍ତ୍ ମାନେ ନିୟମ-ଭଉଣୀ ବା ଧର୍ମ ଭଉଣୀ ଯାହାକୁ ଇଂରାଜୀ ରେ sister-in-law କୁହାଯାଏ ! ସେହିମତେ aphelion ଅର୍ଥ ଅଳ୍ପହଲେଂଗ ବା ପାଖ-ସୁର୍-ଯ୍ୟ, ସେମାଇ-ମାଇନର୍ ଅକ୍ଷ   }

{* ତାଂକ ର ଭୌତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟକୁ ଜ୍ୟାମିତି ର ପ୍ରୟୋଗ-ଶାସନ ର ବିଦ୍ଧି-ନିୟତା }

ନୈତିକତା; ତୁମେ ଏ ପର୍-ଯ୍ୟନ୍ତ ବୁଝା ଯାଇ ଥିବା ଛୋଟ ରୁ ଆହୁରି ଛୋଟ ମଧ୍ୟ କୁ ନଜର୍ କଲେ ଯଦି ତୁମେ ପ୍ରତିଭା ବାନ୍ ତେବେ ନିଶ୍ଚୟ କିଛି ଖୋଜି ପାଇବ ! ଯଦି ତୁମେ ତା’ ପଛରେ ପାଗଳ ହୋଇ ଯାଅ ତେବେ ତୁମେ ଏକ ପୁରଷ୍କାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ କରିପାର, ଲକ୍ଷ ଲଖ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ରେ ପୁରଷ୍କାର ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି {କୌଣସି ତିରଷ୍କାର କରୁନି} କିନ୍ତୁ ବସ୍ତୁ-ବିଦ୍ୟା ରେ ଜ୍ୟାମିତି ର ପ୍ରୟୋଗ ପଛରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ହିଂ ସମସ୍ତ ବିଚାର “ନବୀନ ନିୟମ ଗୁଡିକ କେବଳ ମାତ୍ର ତ୍ରିକୋଣୋମିତି ରୁ ହିଂ ଆବିଷ୍କୃତ ହେବେ” !